Lateral Düşünme ve Global Düşünme Becerileri

1. Lateral Düşünme : Edward de Bono tarafından geliştirilen bu yaklaşımın esası, yaratıcı düşünmedir. En yaygın olanları;

a. Altı Düşünce Şapkası: Öğrenenin yaratıcılığını ve düşünce gücünü geliştirme amaçlıdır. Problem çözme burada şapkaların rengine göre şekillenir. İki önemli nokta vardır. İlki, sadeliktir. Sade olan düşünce kolay anlaşılır, bu nedenle düşünce sadeleştirilmelidir. Diğeri, düşünceler arası geçiş (şapka rengi değişimi) sağlanmalıdır. Öğrenenin farklı yoldan düşünmesi sağlanabilir. Ayrıca yaklaşımı oyun faaliyeti şeklinde ortaya koymakla sistematiklik yakalanmış olur.
Altı şapkalı düşünmenin avantajları; bir konuda, belirtilen farklı görüşler sisteme konulur, zaman kaybı önlenir, bir karara varma ve sonuçların ortaya çıkması kolaylaşır.
Bu teknikte 6 farklı renkte şapka vardır. Beyaz şapka; tarafsızlığı, bilgi ve sayılardaki objektifliği simgeler. Kırmızı şapka, düşünceye duygusallık katan şapkadır. Siyah şapka; olumsuzluk,karamsarlık şapkasıdır. Sarı şapka siyahın tersine iyimserlik ve pozitiflik içerir. Yeşil şapka; yeni fikir, yaratıcılık şapkasıdır. Mavi şapka ise düşünme süresinin değerlendirilmesi ve çözüm önerilerinin sunulmasıyla ilgili kısımdır.
• Yeşil şapkada kışkırtma ‘po’ kelimesiyle simgelenir.



b. Altı Uygulama Ayakkabısı: Bir grupla çalışma yöntemidir. Altı şapkalı teknikte çoğu zaman ikili uygulama gerekmektedir. Altı ayakkabılı uygulama yöntemiyle bu ikilik aynı anda gerçekleşmektedir. Lacivert resmi ayakkabı; rutin işleri ve resmi prosedürleri temsil eder. Gri spor ayakkabısında; delil toplanıp toplanan bilgi kullanılır. Kahverengi yürüyüş ayakkabısı; lacivertin tersi olarak uygulamada inisiyatiflerden, esneklikten faydalanılarak sonuca ulaşılmaya çalışılır. Turuncu lastik çizmeler; acil müdahale gerektirir ve güvenliğin sağlanması önemlidir. Pembe ev terliği: rahatlığı, sıcaklığı ifade eder ve birey problemi kendininmiş gibi çözmelidir. Mor binici çizmesi; otorite, üstünlüğün kullanılmasıyla ilgilidir.

2. Global Düşünme : Temeli harita çizmektir ve 3 çeşit harita geliştirilmiştir:
a. Zihin Haritaları: Tony Buzan ortaya atmıştır. “Zihin haritalama temel bir düşünce ve düşünceye bağlı fikirleri detaylandırarak ilişkiler kurma yöntemidir ve diğer yöntemlere göre daha kolay çalışma olanağı sağlar. Tüm bunlar kişiye özel anahtar kelimeler ve simgeler kullanılarak gerçekleştirilir. Uzun uzun cümleler yerine en fazla üç kelimeden oluşan anahtar kelimeler kullanılır. Ardından oklar dallar ve bağlayıcılar aracılığı ile fikirler birleştirilir. Fikirler bellekteki gibi birbirine bağlanarak yeni bilgilerin anlaşılması ve hatırlanması sağlanır.” * Zihin haritaları kısıtlayıcı değildir, sonradan düzeltme, ekleme yapılabilir.
Örnek bir zihin haritası; Bir iş haritası, hazırlanan sayfa çevrilmeden okunabilmelidir. Haritayı karşınıza aldığınızda saat 1 noktasından başlanır ve saat yönünde devam ederek okunur.
Zihin haritaları hayatımızı kolaylaştırır, bize pek çok yarar sağlar. Yaratıcı olmamıza, zamanı iyi kullanmamıza, dikkat toplamamıza, daha iyi hatırlamamıza, konunun tamamını görmemize ve daha iyi öğrenmemize katkıda bulunur.

b. Kavram Haritaları: Kavram haritası geniş bir kavram başlığı altındaki kavramların birbirleriyle ilişkilerini gösteren iki boyutlu bir şemadır. Kavramların zihne girmesi için öğrencinin ön bilgisinin yeterli olması gereklidir. Kavram haritaları bilginin zihinde somut ve görsel olarak düzenlenmesini sağlar.
Harita tepeden aşağı okunur ve 3 kelimeden fazla yazılmamaya dikkat edilir. Harita pek çok çeşitte hazırlanabilir, önceden hazırlanmış kavram haritaları sonradan tekrar düzenlenip değiştirilebilir.

c. Bilgi Haritaları: Bilgi haritası, bir konuyla ilgili olan bilgilerin önemli veya kritik olanlarının bir tür özet şeklinde görsel olarak sunulmasıdır. ** Bilgi haritaları kesin bilgi verir. Haritada esas konu belirlenmeli, o konuyu oluşturan alt konular belirlenmeli ve bunlar ilişkilendirilmelidir.

 
Kaynak:
Prof. Dr. Leyla Küçükahmet Öğretim İlke ve Yöntemleri Kitabı

KPSS Tarihe Dair güzel bi çalışma olmuş

Sistematik Davranış Kuramı (Hull)

Hull, mühendislik eğitimi aldığından öğrenmeyi matematiksel bir yaklaşımla açıklamaya çalışmıştır. Hull'a göre ideal bir öğrenme kuramı Oklit (Euclid) Geometrisi gibi önerme ve teoremlerden kurulan mantıksal bir yapıya sahip olmalıdır. Bu nedenle de Hull'ın kuram oluşturma anlayışı varsayımsal tümdengelim ya da mantıksal tümdengelim olarak
adlandırıimaktadır. Hull'a göre önermeler, doğrudan test edilemeyen davranışlarla ilgili genel ifadelerdir. Dolayısıyla bunlardan doğrudan test edilebilir teoremlerin oluşturulmasına gerek vardır. Bu teoremler deneysel çalışmalarla test edilmeli, elde edilen sonuçlar teoremi destekliyorsa, önermeler ve onları oluşturan fikirler güçlenmeli, desteklemiyorsa ya değiştirilmeli ya da tümüyle reddedilmelidir. Bu tür bir kuram oluşturma, dinamik ve açık uçlu bir sistemin meydana gelmesini, yani bilimsel yöntemin uygulanmasını sağlar. (Semenoğlu, 2004)

1. Dürtüde azalma ödül niteliğini taşır. Alışkanlık gücü sistemin anahtar kavramıdır. Alışkanlık sürekli çağrışımı ifade eder. Güç çoğalabilir ama azalmaz. Her defa uyaran ortaya çıktığında yapılan tepki hemen pekiştirilir ise bu U-T çağrışımının gücü artar. Hull'ın sistemindeki anlayış doğrultusunda tüm pekiştireçler dürtünün azalması ile ilgilidir.
2. Dürtü, açlık, susuzluk, acı gibi beden gereksinimlerinin eksikliği veya acı veren uyaran tarafından üretilen organizmanın geçici durumudur.Dürtülerin iki tür işlevi vardır: her dürtü durumu güçlü dürtü uyaranı üretir. Bu uyaran bedenin eksikliğini
hissettiği özei gereksinimi belirler. Dürtünün diğer işlevi ise harekete geçirici işlevidir.
3. Hull, bir başka yönden ödülün büyüklüğü ile de ilgilenmiştir. Davranış dizgesini, ödülün büyüklüğünün artması, dürtüde azalma ve buna bağlı olarak alışkanlık gücünün artışı şeklinde formüle etmektedir. Daha sonra sistemine alışkanlık gücü ve dürtüye ilaveten teşvik edici güdüyü ilave etmiştir. Ödülün büyüklüğü sadece teşvik edici
güdünün düzeyini etkiler, alışkanlık gücünü etkilemez. Araştırmacı ödülün büyüklüğünü arttırıp, azaltarak farenin hızının azalmasını ya da çoğalmasını kontrol edebilir. Bunun gibi işçinin üretimini arttırma olasılığı da mümkündür. Bu üç ara değişken dürtü, alışkanlık gücü ve teşvik edici bir arada çalışarak diğer bir ara değişkeni üretirler:
tahrik edici potansiyel.

KATEKSİS- DÜRTÜ AYRIMLARI- ALAN BEKLENTİLERİ- ALAN BİLİŞ YOLU

KATEKSİS Bazı ihtiyaçlarımızın , belli bazı durumlarla karşılanmasıdır. Örneğin öğle yemeğinde bir Adanalı kebap yerken, Karadenizli hamsi yer, Kayserili mantı yer.

 Bir de Olumsuz Kateksis vardır. bu da bir ihtiyacın başka bir şeyle karşılanmamasıdır. Hintlilerin inek yememesi gibi.

DÜRTÜ AYRIMLARI da susadığımızda suya acıktığımızda yemeğe yönelmemizdir.

ALAN BEKLENTİLERİ bir diğer seçeneğin belli bir şeyi getirmesidir. Örneğin tatilin denize girmeyi getirmesi, sınavın çalışmayı getirmesi gibi.

ALAN BİLİŞ YOLU transfer kavramıdır. Bir çözümün başka bir duruma transfer edilmesi gibi.

İşaret – Geltalt Kuramı Tolman - Kateksis